کانون وکلا دادگستری یکی از قدیمی ترین سازمان های مردم نهاد ایران است . این سازمان در سال 1331 به عنوان یک نهاد مستقل شناخته شده است . البته اولین بار در سال 1300 مجمع وکلا رسمی تشکیل شد و با صبر و تلاش وکلا در سال 1333 لایحه استقلال کانون وکلا تصویب شد .

در حال حاضر، در ایران 25 کانون مستقل وکلا وجود دارد که کانون وکلا مرکزی در تهران واقع است و سایر کانون ها در استان های آذربایجان شرقی ، اردبیل ، آذربایجان غربی  ، قزوین ، بوشهر ، کردستان ، مازندران ، خراسان  ، اصفهان ، فارس ، کهکیلویه و بویر احمد و .... قرار دارند .

این کانون ها اتحادیه ای تحت عنوان ، اتحادیه سراسری کانون های وکلا دادگستری ایران دارند که در اصطلاح به عنوان " اسکودا " شناخته می شود . هزاران وکیل و کارآموز وکالت زیر نظر این کانون ها فعالیت می کنند .

مرکز وکلا قوه قضائیه مطابق ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سال 1380 تاسیس شد ، یعنی کمتر از 20 سال از تاسیس آن می گذرد . در زمان تاسیس این مرکز تعداد وکلا کم بوده و این تعداد وکیل پاسخگوی نیازهای حقوقی جامعه در آن زمان نبوده اند . در این اوضاع و احوال قوه قضائیه با مجوزی که قانون به او اعطا کرد توانست تا نسبت به تایید صلاحیت فارغ التحصیلان رشته حقوق و ایجاد موسسات حقوقی اقدام کند .

با توجه به آنکه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه محدودیت زمانی قائل نشده بود قوه قضائیه همچنان اقدام به برگزاری آزمون وکالت قوه قضاییه و جذب وکیل می کند . البته این موضوع گاها با اعتراضات بالای وکلا و فارغ التحصیلان حقوق رو به رو شده است . عمده اختلاف آن ها بحث استقلال کانون وکلا دادگستری است .

تا اینجا به چگونگی تاسیس و قدمت این دو نهاد پرداختیم حال تفاوت های اختیارات و امتیازات این دو نهاد را بررسی می کنیم :

تفاوت در تعرفه حقوق دیون وکلا دادگستری به بیان ساده تر تمبری که وکیل باید برای جواز شرکت در پرونده باطل کند .

وکلا کانون دادگستری صندوق بیمه تعاون بازنشستگی ، کمیسیون های رفاهی ، علمی ، ورزشی و ... دارند . ولی وکلا مرکز وکلا قوه قضائیه فقط بیمه تکمیلی کمیسیون آموزش دارند .

وکلا کانون دادگستری حق رای گیری سمینار دارند اما وکلا مرکز وکلا قوه قضاییه فقط اسمی حق رای دارند و خود وکلا شرکت کننده نیستند .

وکلا کانون دادگستری 25 کانون مستقل در سراسر کشور دارند اما وکلا مرکز وکلا قوه قضائیه 4 کانون تازه تاسیس دارند .

حق الوکاله وکلا مرکز وکلا قوه قضائیه حداکثر تا 60 درصد تعرفه وکلا پایه یک دادگستری است .